Fergie en Tic Tac gezond getest op hart en nieren
Bij een onbesproken fokbeleid hoort ook het testen van je fokdieren op erfelijke aandoeningen waarvan bekend is dat ze voorkomen bij het ras dat je fokt. In mijn geval is dat dus de Noorse boskat.
Erfelijke ziektes zijn op verschillende manieren te testen. Zo is van een aantal bekend hoe ze vererven en is er een DNA test voor beschikbaar. Deze test is voor 99% betrouwbaar, en hoeft dus maar 1x in het leven van een fokdier afgenomen te worden.
TESTEN MIDDELS DNA
Bij de Noorse boskat gaat het dan met name om de stofwisselingsziekte GSD-IV en om PKdef, een ziekte waarbij een enzym ontbreekt dat essentieel is voor de energieproductie. Ik laat mijn Noren hierop testen voordat ze ingezet worden voor de fok.
Dit gaat heel simpel. Door middel van een speciaal wattenstaafje of borsteltje (swap) neem je wat genetisch materiaal van het wangslijmvlies af door middel van het staafje/borsteltje aan de binnenkant van de wang te strijken. Vervolgens stuur je de 'sample' zoals dit heet op naar een laboratorium dat er haar testen op los laat.
Na korte of langere tijd ontvang je een ondertekend certificaat waarop is aangegeven of het betreffende dier vrij is van de ziekte, de ziekte draagt of zelfs lijder aan de ziekte is.
TESTEN MIDDELS ECHO
Er zijn ook ziektes waarvoor (nog) geen allesomvattende DNA test beschikbaar is. Bij de Noorse boskat gaat het dan om de hartziekte HCM en de nierziekten CIN en PKD.
HCM (Hypertrofische CardioMyopathie)
HCM is de meest voorkomende hartafwijking bij katten. Het gaat hier om een verdikking van de hartspier. Met als gevolg ernstige aandoeningen, zoals hartfalen, vocht in de longen en trombose. HCM is een erfelijk ziekte en komt bij ongeveer 10 à 20 procent van alle katten voor.
Niet alle verdikte hartspieren hoeven overigens een erfelijke oorzaak te hebben; met name bij senioren (8-9+) kunnen er tal van andere oorzaken zijn.
Hartfalen bij nakomelingen voorkomen door middel van medische testen, is helaas nog niet mogelijk.
Er zijn inmiddels 2 genen gelokaliseerd waarop een mutatie daarvan HCM kan veroorzaken. Deze werden gevonden bij Maine Coons. Er zijn DNA testen voor deze mutaties beschikbaar, de waarde hiervan is echter twijfelachtig. Ten eerste blijken er nog vele andere mutaties te zijn die HCM kunnen veroorzaken, ten tweede gaat het niet om mutaties die bij de Noorse boskat voor komen en ten derde ontwikkelen niet alle katten die over het gemuteerde gen beschikken ook daadwerkelijk HCM.
De enige mogelijkheid die fokkers in handen hebben om toch verantwoord te fokken, is het periodiek laten screenen van het hart middels een doppler echo door een specialist. Maar - ook zo'n echo is maar een momentopname. Een dier kan de ziekte altijd nog na verloop van jaren ontwikkelen. Daarom is periodieke screening van fokdieren wenselijk.
De interpretatie van evenals de resultaten van de echo op HCM worden bij officiële onderzoeken door een specialist altijd in een ondertekend certificaat aan de eigenaar verstrekt.
PKD (Polycystic Kidney Disease)
Bij katten met PKD ontstaan in de loop van hun leven blaasjes(cysten) in de nieren. Deze blaasjes verdrukken het nierweefsel, waardoor de nieren op een bepaald moment niet meer kunnen functioneren. Er ontstaat dan nierfalen.
Voor PKD bestaat weliswaar een DNA test, maar deze test enkel op de mutatie in het PKD1-gen. Aangezien het niet is uitgesloten dat er verschillende mutaties zijn die PKD veroorzaken, en is enkel het testen via deze DNA test zeker niet waterdicht. Daarnaast is de test ook (nog) niet voor de Noorse boskat gevalideerd.
Neem je deze DNA test wel bij je Noorse boskat af en komt er uit deze test een positief resultaat (dat is, je kat is drager of lijder van het PKD1-gen), dan heeft of draagt deze uiteraard wel PKD.
Maar komt er uit dat je kat vrij is van dit gen, wil dit niet zeggen dat deze ook in het geheel vrij is van PKD. Een echo zal daarover uitsluitsel moeten geven.
Een officiële PKD-echo moet uitgevoerd worden door een echografisch specialist en uit de literatuur blijkt, dat de diagnose met bijna 100 % zekerheid te stellen is vanaf 6-9 maanden.
CIN (Chronische Interstitiële Nefritis oftewel schrompelnier)
Het gaat hier om nierfalen dat het gevolg is van een soort verbindweefseling van de nieren, waarbij functioneel nierweefsel wordt vervangen door “littekenweefsel”. De nier verschrompelt hier als het ware door en kan niet meer normaal functioneren. Deze aandoening ontstaat vroeger of later in het leven van de kat en KAN een erfelijke oorzaak hebben.
CIN bij nakomelingen voorkomen door middel van medische testen, is helaas nog niet mogelijk.
Er bestaat geen DNA test voor deze aandoening.
Fokkers hebben dan ook geen andere mogelijkheden dan de nieren periodiek te laten beoordelen middels een echo door een specialist. Deze beoordeelt de nieren op afwijking in structuur en en grootte. Bij verdenking op een nierafwijking kan vervolgens ook bloed worden geanalyseerd waaruit de werking van de nieren wordt afgeleid. De combinatie van deze testuitslagen kan dan leiden tot de diagnose CIN.
En tenslotte Fergie en Tic Tac
Op 13 januari 2021 zijn River's Village Fergie en Tic Tac van de Moeshoek voor hun echo op hart en nieren in Deventer geweest bij Anne-Marie Reinders van Echo-X. Altijd een plezier om daar te mogen komen, Anne-Marie is een geweldig bevlogen en enthousiast mens. Helaas als gevolg van de coronamaatregelen vond de echo niet in mijn bijzijn plaats maar aangezien ze steeds even op de gang waar ik zat te wachten kwam bijpraten toch nog dat fijne contact van altijd kunnen hebben.
Hart en nieren van Fergie en Tic Tac zijn gelukkig helemaal goed bevonden! Voor beiden was dit hun eerste echo. Normaal gesproken doe ik deze echo bij de poezen voor elk nestje, maar Fergie was me destijds te vlot af met zwanger worden 😇 en aangezien haar dochter Inova van de Moeshoek zelf moeder gaat worden dit jaar vond ik het toch belangrijk dat Fergie voor die tijd getest zou worden.
Reacties